Gerði Gylfi reiknisvillu upp á 1 milljarð evra (180 milljarða króna)?

Ég var að skrifa síðustu blogg-færslu, þar sem kom fram að vextir af IceSave láninu yrðu samtals eitthvað nálægt 2 milljörðum evra, þegar ég mundi eftir því að Gylfi Magnússon viðskiptaráðherra hafði skrifað grein í sumar, þar sem hann reiknaði út frá að vextirnir yrðu u.þ.b. 1 milljarður evra. 

Það er það mikill munur á þessum tveimur upphæðum (1 milljarður evra er 180 milljarðar króna á núverandi gengi), að hann verður ekki skýrður út svo einfaldlega með mismunandi reikniaðferðum eða forsendum.

Ég fann á vefsíðu fjármálaráðuneytisins upprunalegu grein Gylfa sem birtist í Morgunblaðinu 1. júlí 2009:

http://www.efnahagsraduneyti.is/radherra/raedur-og-greinar-GM/nr/2937

Í fimmtu málsgrein kemur fram eftirfarandi:

"Dugi eignir Landsbankans gamla til að greiða 75% af forgangskröfum fellur því rétt um milljarður evra af höfuðstólnum á íslenska tryggingasjóðinn. Því til viðbótar koma vextir sem væru einnig rétt um milljarður evra eða samtals um tveir milljarðar evra."

Ekki er gefið upp í greininni hvernig Gylfi reiknaði út aðeins 1 milljarð evra í vöxtum.  Til að kanna betur hvor vaxta-upphæðin er rétt, setti ég upp reiknilíkan miðað við eftirfarandi forsendur:

1. Bresku og hollensku lánin eru samtals upp á rétt rúmlega 4 milljarða evra
2. Vextirnir eru 5.55% reiknaðir af höfuðstólnum frá 1. janúar 2009
3. Greiðslurnar eru eftir tveimur mismunandi aðferðum eftir því hvort þær eru fyrir eða eftir júní 2016
4. 3 milljarðar (75%) fáist greiddar beint úr Landsbankanum fram til 2016
5. Júní 2016 tekur ríkistryggingin við á eftirstöðvunum auk áunnina vaxta
6. Á tímabilinu frá júní 2016 til 2024 eru 32 ársfjórðungslegar greiðslur
7. Hver greiðsla er jöfn upphæð reiknuð út frá eftirstöðvum og vöxtum 2016
8. Auk þess þarf að greiða jafnóðum vexti á eftirstöðvum fyrir hvern ársfjórðung eftir júní 2016

Þessar forsendur eru allar samkvæmt upprunalegu lánasamningunum, þannig að Gylfi ætti að vera að nota þær sömu.

Hérna er útreikningurinn á fyrstu 7 og hálfu árunum til júní 2016.  Til einföldunar geri ég fyrst ráð fyrir að Landsbankinn greiði sömu upphæð árlega, sem er líklega frekar bjartsýn spá ef eitthvað er.

Ár	Höfuðstóll byrjun árs	Landsbanki greiðslur	Vextir 5.55%	Ógreiddir vextir	Höfuðstóll plús vextir
2009	4072	407	226	226	3891
2010	3665	407	216	442	3700
2011	3258	407	205	647	3498
2012	2850	407	194	841	3285
2013	2443	407	182	1024	3060
2014	2036	407	170	1193	2822
2015	1629	407	157	1350	2572
2016	1222	204	71	1421	2439
Samtals	1018	3054	1421

Eins og sést af þessari töflu þá eru eftirstöðvarnar á höfuðstólnum 1018 milljónir evra og samtals áunnir ógreiddir vextir 1421 milljónir evra í júní 2016.  Jafnvel þó greiðslurnar frá Landsbankanum komi hraðar inn þá verða vextirnir nær alltaf yfir einum milljarði evra.  Eina leiðin til að koma vöxtunum niður í eitthvað nálægt einum milljarði væri ef það tækist að gera Landsbankann upp á aðeins þremur árum.  Það er, greiddar yrðu 3 milljarðar evra úr þrotabúinu fyrir lok 2011, sem er náttúrulega enginn möguleiki.

En það eru ekki aðeins greiddir vextir fyrstu 7 árin, heldur einnig næstu 8 árin allt til 2024.  Ef við leggjum útreikninginn hér að ofan til grundvallar, þá tekur ríkistryggingin yfir 2439 milljónir evra (höfuðstóll 1018 plús 1421 ógreiddir vextir) í júní 2016, sem greiða þarf upp með vöxtum næstu 8 árin með 32 ársfjórðungsgreiðslum.

Ár	Höfuðstóll byrjun árs	Ógreiddir vextir	Höfuðstóll plús vextir	Jafnar greiðslur	Vextir 5.55%
2016	1018	1421	2439	152	67
2017	954	1333	2287	305	121
2018	827	1155	1982	305	104
2019	700	977	1677	305	87
2020	573	800	1372	305	70
2021	445	622	1067	305	53
2022	318	444	762	305	36
2023	191	267	457	305	19
2024	64	89	152	152	3
Samtals	0	0	0	2439	558

Ég sé því ekki betur heldur en að Gylfi hafi einfaldlega gleymt að bæta við vextina upp á 558 milljónir evra fyrir árin 2016-2024.  Ef við leggjum saman vextina 1421 og 558 þá fáum við samtals 1979 eða rétt undir 2 milljarða evra.

Ef einhver getur sýnt fram á hvernig Gylfa tókst að reikna vextina niður í 1 milljarð evra eða að ég hafi gert einhver mistök, þá væri gaman að heyra af því hérna að neðan í athugasemdunum.  Annars verðum við bara að gera ráð fyrir að Gylfi hafi gert reiknisvillu í greininni upp á 180 milljarða króna!

 

Gerum hrossakaup á IceSave: Lægri vexti gegn lengri greiðslutíma!

Eitt af lykilatriðunum við samningu fyrirvarana á Alþingi, var að þeir breyttu ekki lánasamningnum sjálfum, heldur bara takmörkuðu ríkisábyrgðina.  Nú segjast Bretar og Hollendingar vilja breyta lánasamningnum, þannig að þá er ekkert til fyrirstöðu að við gerum það líka.  Aðalmálið fyrir þá virðist vera að þeir vilja að Íslendingar borgi alla IceSave tryggingar-upphæðina, sem verður líklega eitthvað nálægt 1 milljarður evra miðað við 75% endurgreiðslur frá Landsbankanum, eða u.þ.b. 180 milljarðar króna.

Vandamálið fyrir okkur eru miklu frekar vextirnir, heldur en upprunalega upphæðin.  Ef við gerum ráð fyrir að endurgreiðslurnar frá Landsbankanum dreifist jafnt á milli ára næstu 7 árin (sem er nokkuð mikil bjartsýni), þá munu hafa bæst við 1.4 milljarður evra í vexti 2016, og síðan bætast í viðbót aðrar 600 milljónir evra í vexti á milli 2016 og 2024.  Þetta gera því samtals 2 milljarða evra í vaxtagreiðslur (u.þ.b. 360 milljarðar króna), á meðan IceSave tryggingar-upphæðin sjálf er "aðeins" 1 milljarður evra.

Þess vegna legg ég til að við bjóðum Bretum og Hollendingum einföld hrossakaup: Við borgum upprunalega 1 milljarðinn á eins löngum tíma og þeir vilja (og við mögulega þurfum), ef þeir eru til í að lækka vextina á móti. Til dæmis á 2% vöxtum, mundi heildarupphæðin með vöxtum sem við endum á að borga út, minnka um það bil um helming, sem yrði mun viðráðanlegra fyrir okkur.  Þeir ættu samt að una vel við sínu, þar sem þeir fá eftir sem áður IceSave tryggingar-upphæðina greidda að fullu.

 

Hollendingar bjartsýnir

Vinsamlegast lekið þessum hugmyndum í "trúnaði" strax!

Eitt af stóru vandamálunum í síðustu umferð, var þessi krafa um trúnað sem Bretar og Hollendingar gerðu um IceSave samninginn í Júní.  Þetta gerði það að verkum að þeir náðu yfirhöndinni í samningaviðræðunum og gátu óhræddir sett inn ýmis skrítin og ósanngjörn atriði í samninginn, sem þoldu ekki dagsbirtu. Þetta var einfaldlega hluti af samningatækni þeirra. 

Ég vona að okkar menn hafi nú lært af fyrri mistökum, og þessar hugmyndir Breta og Hollendinga verði gerðar opinberar eins fljótt og auðið er.  Ef ekki, þá verður einhver  þingmaður einfaldlega að taka sig til og leka þessu strax!

 

Hugmyndir Breta og Hollendinga kynntar

Steingrímur, þú verður nú að vera með aðeins meira bein í nefinu!

Það er og verður aldrei neitt öruggt í þessu máli, en það er búið að liggja fyrir nokkuð lengi að það er góður möguleiki að Bretar/Hollendingar muni hafna fyrirvörunum. En það er líka góður möguleiki að þeir muni samþykkja þá, þar þetta er líklega sú besta niðurstaða sem þeir geti fengið samþykkt af Alþingi, eins og staðan er þar í dag. 

Það er ekki Bretum og Hollendingum í hag að keyra Ísland í kaf, ef þeir vilja hafa nokkurn möguleika á að fá IceSave einhvern tíman borgað í framtíðinni.  Það mundi einfaldlega stríða gegn þeirra eigin hagsmunum.  Ef þeir ákveða að fella samninginn þá verður staðan einfaldlega aftur sú sama og hún var í byrjun júní, áður en skrifað var undir IceSave samningana. 

Ef svo fer, þá skiptir öllu máli að rétt sé haldið á spilunum af ríkisstjórninni.  Hún verður gera það sem þarf til þess að það verði sest aftur að samningaborðinu.  Í þetta skiptið verður Íslenska samninganefndin vonandi betur undirbúin og skilur betur að þetta er stærsta mál sem nokkurn sinnum hefur verið samið um fyrir hönd Íslendinga.  Notast verður við bestu sérfræðinga í alþjóðlegri samningagerð bæði innanlands og utan sem völ er á.  Ekki væri vitlaust að fá einhverja meðlimi Indefence hópsins með líka þar sem þeir hafa greinilega sýnt hæfileika sína í samningagerð síðustu mánuði.  Sem sjálfstæð fullvalda þjóð þá höfum við sjálfkrafa mikil réttindi sem við eigum ekki að gefa frá okkur.  Lokasamningurinn verður að vera jafn-ásættanlegur fyrir Íslendinga eins og fyrir Breta og Hollendinga. 

Vissulega mundu ríkisfjármálin verða mun erfiðari ef það verður frekari seinkun á lánum frá AGS og Norðurlöndunum og ekki eru þau nú góð fyrir!  Miklar skattahækkanir yrðu nauðsynlegar, frekari niðurskurður á ríkisútgjöldum, og svo fram vegis. En það er ekki lausn á vandanum að láta undan Bretum og Hollendingum og samþykkja lánasamninga og ríkisábyrgðir sem þjóðin hvorki getur né vill borga fyrir.  Fyrirvararnir voru einfaldlega nauðsynlegir til að Alþingi samþykkti samningana, og það er þitt hlutverk sem fjármálaráðherra að skýra það út fyrir Bretum og Hollendingum þannig að þeir skilji.

Hvað þú og aðrir í ríkisstjórninni segja opinberlega skiptir máli, bæði gagnvart Íslendingum og erlendis. Það er mikilvægt að meðlimir ríksstjórnarinnar og aðrir alþingismenn, sérstaklega þeir sem tóku þátt í að semja fyrirvarana, fari reglulega í viðtöl við erlendar sjónvarpsstöðvar og aðra erlenda miðla til að koma okkar málstað á framfæri.  Allar yfirlýsingar um að við mundum bara lenda í algjörri upplausn ef Bretarnir og Hollendingarnir samþykki ekki fyrirvarana, vinnur einfaldlega gegn okkar hagsmunum.  Þeir fylgjast með fréttum eins og allir aðrir.

Ef þú lítur betur á málið, þá sérðu að samningsstaðan okkar er raunverulega sterkari en þú heldur. Þjóðin mun standa á bak við þig, svo fremi sem þú stendur í lappirnar gagnvart Bretum og Hollendingum, í stað þess að reyna að mála skrattan á vegginn.

 

Upplausn hér verði Icesavelögum hafnað

Var upprunalegi IceSave samningurinn kannski bara tær snilld?

Ég hef verið að velta því nokkuð fyrir mér núna síðustu daga af hverju Bretar og Hollendingar hafa ekki enn gefið álit sitt á þeim fyrirvörunum sem samþykktir voru á ríkisábyrgðinni.  Á þessum tímapunkti hafa their ekkert gefið upp opinberlega og virðast aðeins hafa byrjað óformlegar viðræður milli embættismanna og við ríkistjórnina í kyrrþey.  Af hverju þessi leynd aftur?  Getur það verið að þeir séu komnir í hnút með samninginn og eigi kannski ekkert gott svar í stöðunni?

Skoðum málið aðeins út frá sjónarhóli Breta og Hollendinga:

1. Fyrst semja þeir við íslensku samninganefndina í vor, sem óneitanlega stóð sig mjög illa, og fengu í gegn nær bókstaflega allt það sem þeir mögulega vildu:

a) Full endurgreiðsla á tryggingarupphæðinni óháð endurheimtum frá Landsbankanum

b) Óafturkallanleg og skilyrðislaus ábyrgð Íslenska ríkisins á allri tryggingarupphæðinni

c) Greiðslur á vöxtum fyrir allri trygginarupphæðinni frá byrjun 2009, jafnvel þó þeir fáist ekki greiddir úr þrotabúinu

d) Fullt afsal á öllum mögulegum lagalegum réttindum Íslendinga og fall frá öllum mögulegum vörnum ef málið fer einhversstaðar fyrir dóm

e) Jafnræði á greiðslum fyrir sína eigin tryggingasjóði jafnvel þó það samrýmist ekki íslenskum gjaldþrotalögum

f) Mörg og mjög víðtæk vanefndartilvik sem gefa þeim góða möguleika á að afturkalla allt lánið nær hvenær sem er

g) Full leynd á efni samningsins (sem nokkuð síðar voru opinberaðir)

h) Full eftirgjöf á friðhelgi og öðrum þjóðréttindum Íslendinga

(Öll þessi atriði komu smátt og smátt í ljós yfir sumarmánuðina, þegar samningarnir voru loksins gerðir opinberir og farið var yfir þá af óháðum aðilum og ýmsum sérfræðingum, auk ótalins fjölda af bloggurum.  Við þetta myndaðist ómótstæðileg pressa á þingmenn bæði í stjórn og stjórnarandstöðu, og varð þess valdandi að málið komst aðeins í gegn með sterkum fyrirvörum).

2. Alþingi Íslendinga eftir miklar rökræður og samningsþóf, samþykkir að lokum ríkisábyrgðina með fyrirvörum.  Af öllum fyrirvörunum, eru þrír mikilvægastir:

a) Ríkisábyrgðin takmarkast á hverju ári við 6% af VEXTI þjóðarframleiðslu í pundum/evrum á tímabilinu frá árinu 2008. Þar sem búast má við að þjóðarframleiðsla íslendinga muni ekki hækka mikið næstu árin og jafnvel minnka, þá mögulega takmarkar þetta ákvæði mjög, hve mikið við munum þurfa að borga.

b) Að kröfu Indefence hópsins, var undir lokin bætt við ákvæði sem tiltekur að ríkisábyrgðin sjálf tekur aðeins gildi ef Bretar og Hollendingar samþykkja fyrst fyrirvarana.

c) Allar eftirstöðvar lánsins sem eru ekki greiddar árið 2024 falla niður.

3. Bretar og Hollendingar líta svo á að þeir hafi samið beint við Íslensku ríkisstjórnina, samningurin við hana hafi þegar verið undirritaður, og að það var alfarið hennar hlutverk að koma ríkisábyrgðinni óbreyttri í gegnum þingið.  Þetta greinilega tókst ekki!

Spurningin er þá hvaða mögulega kosti hafa Bretar og Hollendingar, miðað við þessa stöðu sem komin er upp núna?

A) Þeir geta samþykkt fyrirvarana óbreytta.  Þetta gerir það að verkum að í stað þess að fá greitt frá Íslendingum um það bil 300 milljón pund/evra á ári í afborganir og vexti þessi átta ár milli 2016 og 2024, verða greiðslurnar á hverju ári háðar aukningu á þjóðarframleiðslu í pundum og evrum, miðað við árið 2008.  Til dæmis ef þjóðarframleiðslan eykst um 2% ári næstu 15 árin, verður þetta u.þ.b 150 milljón pund/evra á ári, eða nálægt helmingur.  Ef vöxturinn verður meiri eða minni, þá hækka/minnka greiðslurnar sem því nemur.

B) Þeir geta neitað að samþykkja fyrirvarana.  Þá fellur ríkisábyrgðin sjálfkrafa niður  og samningurinn þar með líka.  Þetta er augljóslega frekar slæmur kostur fyrir þá, þar sem upprunalegi samningurinn innihélt allt það sem þeir vildu fá fram eins og kom fram hér að ofan.

C) Þeir geta reynt áfram að nota AGS sem þvingun á Íslendinga til að fá alla upphæðina greidda.  Vandamálið fyrir þá er að það er nú þegar komið fram í fréttum út um allan heim, að Íslendingar hafi samþykkt ríkisábyrgðina, jafnvel þó það væru mikil mótmæli innanlands gegn því.  það yrði því erfitt að halda því fram ennþá að Íslendingar neiti alfarið að borga.

D) Þeir geta haldið því fram að við höfum brotið upprunalega samninginn.   Þetta er möguleiki og ef svo fer, þá verðum við um leið að koma okkar sjónarmiðum strax á framfæri erlendis.  Sjá fyrri færslu 63 manna samninganefnd að semja við sjálfa sig! þar sem nánar er fjallað um þetta.

E) Þeir geta reynt að semja upp á nýtt við Íslensku ríkisstjórnina.  Þetta er það sem líklega verður úr að lokum.  Í þetta skipti yrði þó líklegt að íslenska samninganefndin mundi vera mun betur undirbúin og samþykki ekki sjálfkrafa lélegan samning sem ekki væri hægt að koma í gegnum þingið.

Af þessu má sjá að samningsstaða Íslendinga er nú mögulega orðin mun betri heldur en hún var í upphafi.  Þetta er þrátt fyrir að allt ferlið hafi í raun verið samfelld röð af stórum mistökum sem gátu haft skelfilegar afleiðingar.  Niðurstaðan varð samt að lokum líklega eins og best var á kosið.

Í raun má því kannski kalla upprunalega IceSave samninginn bara "tær snilld", og þá alls ekki með sömu meiningu eins og hjá einum af Landsbanka-stjórnandanum fyrir hrunið  .

 

InDefence: Aum frammistaða stjórnvalda í Icesave

63 manna samninganefnd að semja við sjálfa sig!

Það er mikilvægt að muna að þar sem frumvarpið var núna loksins samþykkt með fyrirvörum, þá er það algjörlega í höndum Breta og Hollendinga hvort þeir samþykkja þessa ríkisábyrgð.  Málinu verður tvímælalaust ekki lokið fyrr en eftir að þeir annaðhvort samþykkja fyrirvarana eða samið verður við þá upp á nýtt (allur hringurinn endurtekinn).

Eins og ég hef lýst hér áður, þá verður mjög mikilvægt, er hvernig kynningin á okkar málstað verður haldið fram erlendis.  Strax í dag verður þetta stórfrétt sem mun fara út um allan heim.  Við munum hafa í mesta lagi nokkra daga til að koma því á framfæri erlendis af hverju þessir fyrirvarar voru nauðsynlegir áður en Bretarnir og Hollendingarnir byrja að birta sínar skoðanir út frá þeirra eigin hagsmunum (sem fara alls ekkert endilega ekki saman við okkar).  Við þurfum að vera viðbúin þessu fyrirfram og svara um leið í erlendum fjölmiðlum, bæði blöðum, útvarpi og sjónvarpi í öllum þeim Evrópulöndum sem á einn eða annan hátt tengjast málinu.

Til dæmis væri góð hugmynd að skrifa bréf Evu-style, sem þingmenn úr öllum flokkum mundu skrifa undir og senda síðan beint til erlendra fjölmiðla.  Síðan þarf að velja nokkra þingmenn sem mundu bjóðast til að fara í viðtöl við erlendar sjónvarpsstöðvar.  Aðalmálið er að koma okkar málstað á framfæri eins fljótt og auðið er, áður en það er of seint.

Hérna eru nokkrar hugmyndir um hvað við þurfum að láta koma fram erlendis:

1. Ísland með þessu frumvarpi er tilbúið að tryggja lágmarksgreiðsluna 21K Evrur sem tiltekin er í EEA tilskipuninni.  Fyrirvararnir voru nauðsynlegir, þar sem upprunalegi samningurinn sem var undirritaður í Júní kvað á um greiðslur YFIR þessum 21K Evrum.

2. Upprunalegi samningurinn var gerður upphaflega í leynd.  Þetta voru greinileg mistök, þar sem Alþingi og almenningur á Íslandi gat þannig ekki séð samninginn þar til eftir að skrifað hafði verið undir hann.  Það var aðeins eftir að samningurinn hafði verið birtur og greindur af ýmsum óháðum sérfræðingum (og bloggheiminum), að villurnar og mistökin í honum komu upp á yfirborðið.

3. Bresku og Hollensku samninganefndirnar notuðu þeirra sterku samningsaðstöðu til að ná fram mjög óréttlátum samningi fyrir Ísland.  Fyrirvararnir eru nauðsynlegir til að leiðrétta sum af þessum ákvæðum.

4. Það er mikilvægt að ákvæði lokasamningsins, eru ekki svo erfið, að þau geti leitt til þjóðargjaldþrots.  Ákvæðin um að heildargreiðslur fari ekki fram úr 4%/2% af VEXTI þjóðarframleiðslu á þessum árum eru nauðsynleg til að tryggja þetta.

5. Alþingi Íslendinga, sem er lýðræðislega kosin af Íslensku þjóðinni, fer með lokavald (ásamt forsetanum) samkvæmt stjórnarskránni um hvað ábyrgðir Ísland getur tekið á sig, ekki einstakir stjórnmálamenn eða ríkisstjórnin sjálf.

 

 

Icesave-frumvarp samþykkt

Lögfræðiálit Andra og Helgu á mannamáli

Eftir að hafa brotist í gegnum 14 síður af lögfræðigreiningunni frá Andra og Helgu, þá virðist það vera aðalspurningin hvort Íslenski tryggingasjóðurinn "yfirtaki" eða fái "framselda" upprunalegu kröfurnar, en að lokum kemst hann að því á blaðsíðu 9. að það skipti raunverulega ekki máli, þær verði alltaf jafnréttháar.

Helga skoðar síðan málið út frá því hvort Evrópuréttur hafi áhrif og hvort Íslensk lög samræmist EES samningnum, sem hún kemst að það gerir svo fremi sem Íslenski tryggingasjóðurinn fái ekki forgang.  

Það sem mér finnst samt athyglistverðast eru eftirfarandi setningar úr kafla XI:

"Kröfuhöfum er hins vegar heimilt að semja sín á milli um það hvernig þeir ráðstafa þeim fjármunum sem þeim er úthlutað úr þrotabúinu.  Tryggingasjóðirnir eiga því aðeins sama rétt gagnvart þrotabúinu og fylgdi þeim kröfum sem þeir fengu framseldar og sjóðirnir geta aðeins samið sín á milli um skiptingu á fjármunum sem þeim verður úthlutað úr þrotabúinu."

og kafla XII:

"Að lokum skal geta þess að ICESAVE samningarnir fela í sér samninga milli tiltekinna aðila um fjármögnun og greiðslu tiltekinna krafna sem þeir hafa yfirtekið.  Með þessu hafa þessir aðilar samið um hvernig þeir muni skipa á milli sín greiðslum sem þeir eiga rétt á úr þrotabúi Lansbanka Íslands hf."

Hérna er leyni-settlement-samningurinn sem Gunnar Tómasson birti (lak) um daginn:

http://www.vald.org/greinar/090728.htm

Í honum er þessi klásúla:

"4.2(b) in the event that, for any reason whatsoever (including, without limitation, any preferential status accorded to TIF under Icelandic law), following the assignment of a proportion of the Assigned Rights in respect of any given claim to TIF, either TIF or FSCS experiences a greater pro rata level of recovery, in respect of such claim, than that experienced by the other, TIF or FSCS (as appropriate) shall, as soon as practicable, make such balancing payment to the other party as is necessary to ensure that each of the Guarantee Fund's and FSCS's pro rata level of recovery of such claim is the same as the other's."

Þannig að óháð lögfæðingálitinu og hvort Íslenski tryggingasjóðurinn (TIF) fái hærra hlutfall af Icesave greiðslum úr þrotabúinu, þá mundi TIF alltaf þurfa að borga mismuninn til baka til FSCS.

Njóta ekki sérstaks forgangs

Hvernig tókst okkur að semja svona illilega af okkur?

Ég er búinn að vera að hugsa nokkuð um það hvernig í ósköpunum Íslenska samninganefndin endaði á að samþykkja IceSave samninginn eins og hann var skrifaður, þar sem það er núna orðið nokkuð augljóst að þarna sömdum við illilega af okkur.  Ég þekki náttúrlega ekki söguna innanbúðar, en með því að lesa á milli línanna ýmsar fréttir og greinar, þá er ég kominn með eftirfarandi kenningu um hvernig þetta skeði:

Bretarnir og Hollendingarnir greinilega notuðu mjög færa og reynda sérfræðinga í samningagerð, á meðan Ísland valdi sendiherra frá Danmörku, fyrrverandi stjórnmálamann, Svavar Gestsson, til að leiða Íslensku nefndina. 

Mín kenning er sú að Bresku/Hollensku samningarmennirnir notuðu vel þekkt, en mjög snjallt samningsbragð.  Fyrst, komu þeir inn í viðræðurnar á fullum krafti og krefjast endurgreiðslu á láninu á mjög skömmum tíma með háum vöxtum.  Láta Íslendingana síðan svitna á þessu í nokkra mánuði.

Síðan gefa þeir allt í einu eftir með kröfur Íslendinga um lengri lánstíma og lægri vexti, jafnvel möguleika á að endursemja seinna ef forsendur breytast.  Þetta var það sem Steingrímur J. kallaði betri niðurstöðu heldur við höfðum mátt búast við.

Í staðinn, vildu þeir fá út frá sanngirni nokkur atriði leyst: "jafna" meðferð fyrir þeirra eigin tryggingasjóði, gjaldfellingar-klásúlur með fullum rétti til að afturkalla lánin, leynd yfir samningunum sjálfum, og síðan algjört afsal á þjóðarréttindum Íslendinga.

Mín skoðun er að þessi niðurstaða hafi verið markmið þeirra allt frá byrjun og íslenska samninganefndin með reynsluleysi sínu og óþolinmæði, einfaldlega ekki gert sér grein fyrir þessu.  Það var aðeins eftir að skrifað hafði verið undir samningana, sem voru síðan ekki birtir og greindir af óhaðum sérfræðingum fyrr en þó nokkru seinna, að vandamálin komu upp á yfirborðið, en þá var það því miður orðið of seint.

Secret Settlement Agreement fyrir IceSave Lekið á Netið

Vil vekja athygli á svokölluðum "Settlement Agreement" sem er leyni-samningurinn sem Trygginastofnun gerði við FSCS í Bretlandi.  Gunnar Tómasson "lak" þessum samningi á netið um daginn.  Sjá góða greiningu á samningnum frá Gunnari og skjalið sjálft settlement_agreement.pdf á:

  http://www.vald.org/greinar/090728.html

Það er vísað í þennan samning nokkrum sinnum í hinum upprunalega breska "Loan Agreement" með tilvísuninni "Financial Documents".

Ein skrautlegasta klásúlan í "Settlement" samningnum, er 4.2(b), sem segir í stuttri þýðingu að jafnvel þótt TIF (Íslenski Tryggingasjóðurinn), fái forgang samkvæmt íslenskum lögum, þá skuli samt renna SAMA hlutfall til FSCS.  Þessu á að ná fram síðar með VIÐBÓTARGREIÐSLU á milli sjóðanna.

Þar sem lítill möguleiki er á að FSCS muni nokkurn tíma fá greitt meira hlutfallslega frá Landsbankanum, heldur en TIF, þá virkar þetta ákvæði líklega bara í hina áttina.  Það er góður möguleiki, miðað við Íslensku gjaldþrotalögin, að TIF fái greitt hærra hlutfall, þannig að þetta mun þýða að FSCS getur krafist viðbótargreiðslu seinna til jöfnunar frá TIF.

Bretarnir og Hollendingarnir hafa líklega fengið þetta atriði í gegn í samningaviðræðunum, einmitt með því að setja það upp sem "sjálfsagða" jafnræðisreglu og okkar menn fallið fyrir því, þó ég þekki það nátturulega ekki beint.

Við höfum nokkrir Íslendingar verið að rökræða þetta og önnur atriði varðandi IceSave síðustu vikur við ýmsa Breta og aðra útlendinga á Icenews.is, sjá til dæmis eftirfarandi færslu og eftirfarandi komment:

http://www.icenews.is/index.php/2009/07/29/more-members-of-parliament-against-the-icesave-deal/comment-page-2/#comment-87014

Ekki nóg að setja athugasemdir við IceSave

Það sem ekki hefur verið mikið talað um ennþá, en verður samt mjög mikilvægt, er hvernig kynningin á okkar málstað verður haldið fram eftir að Alþingi samþykkir samninginn með fyrirvörum.  Strax sama dag verður þetta stórfrétt sem mun fara út um allan heim.  Við munum hafa í mesta lagi 1-2 daga til að koma því á framfæri af hverju þessir fyrirvarar voru nauðsynlegir.

Bretar og Hollendingar munu ekki sitja auðum höndum á meðan og munu strax halda því fram að við höfum brotið samninginn.  Við þurfum að vera viðbúin þessu fyrirfram og svara um leið í erlendum fjölmiðlum, bæði blöðum, útvarpi og sjónvarpi í öllum þeim Evrópulöndum sem á einn eða annan hátt tengjast málinu. 

Við höfum góðan málstað, en ef við látum Bretana og Hollendingana eina um hitunina, þá mun hann ekki koma fram.  Þeir munu að sjálfsögðu aðeins skýra út málið út frá sínum forsendum.

Þar sem ríkisstjórnin sjálf stóð fyrir samningnum sem ekki var samþykktur, verður það sjálfkrafa mjög erfitt fyrir hana að skýra okkar málstað út á við.  Þess vegna verður það einna helst að koma í hlut einstakra þingmanna sem stóðu að fyrirvörunum að kynna málið. 

Til dæmis væri góð hugmynd að skrifa bréf Evu-style, sem þingmenn úr öllum flokkum mundu skrifa undir og senda síðan beint til erlendra fjölmiðla.  Síðan þarf að velja nokkra þingmenn sem mundu bjóðast til að fara í viðtöl við erlendar sjónvarpsstöðvar.  Aðalmálið er að koma okkar málstað á framfæri eins fljótt og auðið er, áður en það er of seint.

Varðandi hvað gæti komið fram í bréfinu, þá eru nokkrar hugmyndir ræddar hér í eftirfarandi athugasemd á icenews.is:

http://www.icenews.is/index.php/2009/07/29/more-members-of-parliament-against-the-icesave-deal/#comment-88161