Ég er búinn að vera lesa í gegnum nýju IceSave 3 samningana sem lekið var núna í nótt á netinu:

http://icesave3.wordpress.com

Þetta eru langir samningar og heilmikið lögfræðitorf.  Það sem ég var sérstaklega að leita eftir, var hvort Ragnar Hall ákvæðið hefði verið tekið út eða ekki. Eins og ég reiknaði út í síðustu færslu, þá hefur það ákvæði gríðarleg áhrif á heildargreiðslur Íslendinga, jafnvel þótt búið sé að lækka vaxtaprósentuna niður í 3%.

Varðandi Breska samninginn, þá er birt svokallað "Settlement Agreement side letter" frá FSCS, sem nefnir að bæði "Original Settlement Agreement" frá 5. Júní 2009 og "Amended Settlement Agreement" frá 19. Október 2009 séu ennþá í fullu gildi, fyrir utan smávægilegar breytingar, sem ekki varða Ragnar Hall ákvæðið.

Varðandi Hollenska saminginn, þá er birtur nýr "Pari Passu Agreement" við DCB þar sem segir í 2.1(a) að kröfur DNB skuli vera jafnréttháar TIF og 2.1(b) að TIF eða DNB eigi að greiða mismuninn til baka ef Landsbanki borgar meira til hins aðilans. Þetta er því upprunalega Ragnar Hall ákvæðið. Ákvæði 2.1(c) fylgir síðan á eftir. Það er nokkuð langt og flókið, en í stuttu máli segir það að:

ef (i) Íslenskur dómstóll ákveður (A) að TIF eða DNB hafi forgang og (B) þetta sé ekki andstætt úrskurði EFTA dómstóls, eða (ii) Skilanefnd Landsbankans ákveður að gefa TIF eða DNB forgang, og því er ekki mótmælt af öðrum kröfuhöfum, þá falla niður greiðslurnar frá 2.1(b).

Mér sýnist þetta vera nákvæmlega það sama og við vorum með í Icesave II samningnum, sem táknar að Ragnar Hall ákvæðið fellur því aðeins út ef EFTA dómstóllinn staðfestir Íslenskan dóm eða aðrir kröfuhafar samþykkja ákvörðun skilanefndar Landsbankans.

Eins og ég nefndi í síðustu færslu, er það nær ómögulegt stærðfræðilega að fá út aðeins 50 milljarða í vexti, ef allar endurgreiðslur frá Landsbankanum skiptast jafnt milli FSCS/DNB og TIF.  Ég er því með tvær mikilvægar spurningar:

1) Hefur eitthvað breyst þannig að við höfum tryggingu fyrir því að allar endurgreiðslur frá Landsbankanum renna fyrst til greiðslu á skuld TIF?

2) Ef Ragnar Hall ákvæðið er ennþá mögulega inni, hvernig gat samninganefnd Íslands fengið út 50 milljarða í útreikningum sínum á vöxtunum?

Þórólfur Matthiasson birti 2. febrúar grein í Aftenposten.no þar sem hann fjallaði um Icesave, og þar staðhæfði hann meðal annars að núvirði Icesave skuldbindingarinnar væri aðeins 6-8 milljarða norskra króna  (0.7-1.0B evra, 130-180 ma. króna). 

Aftenposten.no:  Et nei vil koste Island dyrt.

Þar sem þetta eru mun lægri upphæðir en áður hafa komið fram, þá vaknaði náttúrulega spurningin um hvernig hann reiknaði þetta út.  Sem dæmi má nefna að Jón Daníelsson fékk út 507 milljarða (án núvirðingar) í sínum útreikningum, á meðan Vilhjálmur Þorsteinsson fékk út 290 milljarða núvirt miðað við 1.5% evru-verðbólgu.  Ég fjallaði áður hérna um mismuninn á milli þeirra tveggja, sem að lokum skýrðist vel út miðað við þær mismunandi forsendur sem þeir gáfu sér í útreikningunum.  En nú kemur Þórólfur með nýja útreikninga þar sem hann fær helmingi lægri upphæð heldur en jafnvel Vilhjálmur!


Forsendurnar á bak við grein Þórólfs

Ég fjallaði um grein Þórólfs áður hérna, þar sem ég reyndi að svara honum málefnalega, en gat ekki staðfest útreikningana þar sem allar forsendurnar vantaði.  Þórólfur, sem virtur fræðimaður við Háskóla Íslands, á auðvitað að gefa upp allar forsendur og útreikninga annaðhvort með greininni sjálfri eða á vefsíðu sinni, en einhverra hluta vegna ákvað hann að gera það ekki.  Hann bætti úr þessu núna fyrir helgina og birti að lokum forsendurnar sem hann hafði gefið sér.  Í Fréttablaðinu síðastliðinn fimmtudag birti hann grein, þar sem hann sagði meðal annars:

„Verði verðbólga að meðaltali 2,5% á ári næstu 15 ár mun eitt pund hafa tapað 30% af verðgildi sínu við lok tímabilsins. Séu opinberir reiknivextir 6% er staðgreiðsluvirði 70 pensa sem falla til greiðslu eftir 15 ár rétt innan við 30 pens. Ég vona að það falli ekki undir blekkingar að ljóstra þessu upp. Sé IceSave-skuldbindingin staðvirt og núvirt er verðmæti hennar á bilinu 120 til 180 milljarðar króna, allt eftir því hvaða ávöxtunarkrafa er gerð og hvaða forsendur eru settar fram um verðlagsþróun í Bretlandi og Hollandi.“

Á Pressunni hefur Þórólfur síðustu daga einnig verið að skylmast um upprunalegu greinina við Ögmund Jónasson og Evu Joly.  Núna í dag birti hann síðan svar við áskorununni frá InDefence og þar sem eftirfarandi kemur fram:

„Forsendurnar eru þessar: Samkvæmt minnisblaði Seðlabankans til Fjárlaganefndar og Efnahags- og skattanefndar Alþingis 14. nóvember verður virði Icesave-skuldarinnar með vöxtum 285 milljarðar króna að nafnvirði í árslok 2015 verði endurheimtur 90%.  Verði endurheimtur meiri verður virði skuldarinnar minna.  Ég geri ráð fyrir að verðbólga í Bretlandi og Hollandi verði að meðaltali 2,5% á ári fram til 2024.

Ég geri ráð fyrir að Icesave skuldin verði greidd sem jafngreiðslulán á árabilinu 2016 til 2023 í 8 afborgunum.  Þá greiðslustrauma sem þannig koma fram afvaxta ég með 6% reiknivöxtum.  Ég tek mið af því að skattar eru mjög háir og að mjög erfitt er fyrir íslenska ríkið að afla lánsfjár.  Annars eru 6% opinberir reiknivextir ekki mjög háir í alþjóðlegu samhengi.  Þá fæst að núvirði staðvirtrar skuldbindingarinnar er 180 milljarðar króna.“


Forsendur Seðlabankans um 285 milljarða skuld

Til að skoða þessar ný-uppgefnu forsendur Þórólfs þá las ég aftur yfir minnisblað Seðlabankans frá því nóvember 2009, þar sem kemur fram að nafnvirði skuldarinnar er áætlað 285 milljarðar í lok ársins 2015, miðað við gefnar forsendur um gengi í spá Seðlabankans og 90% endurheimtur frá Landsbankanum. 

Ekki kemur fram í minnisblaðinu hvernig nákvæmlega Seðlabankinn reiknaði út þessa 285 milljarða, en ef við tökum Icesave umsögn þeirra frá því í júlí 2009, má uppfæra útreikningana í Fylgiskjali 2 miðað 90% endurheimtur og nýja gengisspá (175-169 ISK/EUR).  Þá fæst skuldaupphæð sem er eitthvað nálægt 1.7B evra eða um 285 milljarðar (ég notast við spá seðlabankans 169 ISK/EUR í útreikningunum hér fyrir neðan). 

Það verður samt að taka fram að þessir útreikningar Seðlabankans eru nú þegar í dag orðnir úreldir.  Eins og áður hefur komið fram, þá hefur skilanefnd Landsbankans tilkynnt að engar greiðslur verði ynntar af hendi til kröfuhafa fyrr en öllum málsóknum hefur verið lokið.  Þetta eru mjög slæmar fréttir, þar þetta gerir það að verkum að allar fyrri áætlanir þar sem miðað var við greiðslur frá Landsbankanum árin 2009 og 2010 standast ekki, og hærri vextir leggjast á höfuðstólinn fyrir vikið.

Ennfremur, þá er í tölum Seðlabankans gert ráð fyrir að öllum greiðslum frá Landsbankanum verði lokið fyrir 2016, en þetta nú ekki lengur raunhæft þar sem skuldabréf nýja Landsbankans (NBI) upp á 1.9B evra (322 ma.) verður ekki greitt upp fyrr en á árunum 2014-2018.  Þessi seinkun eykur einnig vaxtagreiðslurnar sem leggjast á ríkisábyrgð Íslands. 

Í þriðja lagi þá reiknar bæði Seðlabankinn og Þórólfur með því að Icesave skuldin miðist við lok ársins 2015, en samkvæmt samningnum þá er rétt dagsetning 5. júní 2016.  Þetta gerir það að verkum að næstum því hálft ár (155 dagar) bætist við fyrra tímabilið þar sem áfallnir vextir leggjast ofan á.

Samkvæmt útreikningunum sem gerðir voru í þessari færslu og tekið var tillit til þessara nýju forsenda, þá verður höfuðstóllinn árið 2015 EKKI 1.7B evra (285 ma.), heldur 2.9B evra (490 ma.).  Af þessum 2.9B evra greiðast u.þ.b. 0.75B evra (127 ma.) frá Landsbankanum, en eftir standa 2.15B evra (363 ma.) sem íslenska ríkið verður að greiða.

Þannig að Þórólfur reiknar með of lágt nafnvirði á skuldinni 2015, 285 ma. í stað 490 ma., miðað þær nýjustu forsendur sem nú liggja fyrir.


Staðvirðing og Núvirðing á Icesave skuldbindingunni

Nú kemur fram í uppgefnum forsendum Þórólfs að hann vilji bæði staðvirða skuldbindinguna miðað við 2.5% verðbólgu OG síðan núvirða til viðbótar miðað við 6% reiknivexti.  Þetta gerir samanlagt 8.35% núvirðingu (100% - 97.5% * 94%), sem er miklu hærri prósenta heldur en hefur verið notast við alla Icesave útreikninga hingað til.  Til samanburðar má geta að Vilhjálmur notaði 1.5% evru-verðbólgu við núvirðinguna í sínum útreikningum.

Til að fara yfir útreikninga Þórólfs, tók ég fram töflureiknirinn og setti fyrst inn núvirðis-forsendurnar sem hann gaf sér:

Ár	2.5%	6.0%	8.35%
2009	1.00	1.00	1.00
2010	0.98	0.94	0.92
2011	0.95	0.88	0.84
2012	0.93	0.83	0.77
2013	0.90	0.78	0.71
2014	0.88	0.73	0.65
2015	0.86	0.69	0.59
2016	0.84	0.65	0.54
2017	0.82	0.61	0.50
2018	0.80	0.57	0.46
2019	0.78	0.54	0.42
2020	0.76	0.51	0.38
2021	0.74	0.48	0.35
2022	0.72	0.45	0.32
2023	0.70	0.42	0.30

Ár	Höfuðst.	Afborg.	Vextir	Samtals	Núvirt
2016	285	35.6	15.8	51.4	27.9
2017	249	35.6	13.8	49.5	24.6
2018	214	35.6	11.9	47.5	21.7
2019	178	35.6	9.9	45.5	19.0
2020	143	35.6	7.9	43.5	16.7
2021	107	35.6	5.9	41.6	14.6
2022	71	35.6	4.0	39.6	12.7
2023	36	35.6	2.0	37.6	11.1
Samtals	0	285.0	71.2	356.2	148.4

Samkvæmt þessu þá er nafnvirði greiðslanna 356 ma. (285 + 71), á meðan núvirðið miðað við 8.35% er 148 ma. sem er á bilinu 130 - 180 ma. sem Þórólfur gaf upp í Aftenposten greininni. 

Því má segja að útreikningar Þórólfs séu réttir, ef miðað við þær forsendur sem hann gaf sér, rétt eins og áður hjá Jóni Daníels og Vilhjálmi Þorsteins.

Ef við setjum inn raunverulegu skuldina 490 ma. sem greiðist 363 ma. frá ríkinu og 127 ma. frá Landsbankanum, þá fáum við út 468 ma. nafnvirði og 196 ma. núvirði miðað við 8.35%.  Mismunurinn miðað við niðurstöðu Jón Daníels (507 ma.) skýrist að mestu leiti vegna hærra gengi (180 ISK/EUR) sem notað var.

Niðurstaða

Spurningin situr samt eftir, hvort þetta séu raunhæfar forsendur um núvirðingu sem Þórólfur gaf sér í greininni?  Að mínu áliti er stórvarhugavert að nota núvirðingu með kröfuprósentu sem er mikið hærri, heldur en verðbólgan fyrir evrur.  Það má deila um hvort Vilhjálmur með 1.5% verðbólgu eða Þórólfur með 2.5% hafi rétt fyrir sér um, en það hefur frekar lítil áhrif á lokaniðurstöðuna (305 vs. 275 ma.). 

En að bæta síðan 6% reiknivexti ofan á 2.5% verðbólgu til að fá út 8.35% núvirðis-kröfu er einfaldlega út í hött.  Þórólfur skýrir þetta út með að skattar séu þegar mjög háir og erfitt fyrir íslenska ríkið að afla lánsfjár, og á þar væntanlega við að kostnaður ríkisins við öflun gjaldeyris sé eitthvað nálægt 8.35%.  Þetta kemur málinu raunverulega ekkert við, þar við erum alls ekki að tala um að greiða 148 milljarða fyrir Icesave skuldbindinguna í byrjun ársins 2009.

Sama hvort upphæðin er núvirt eða ekki, þá mun íslenska ríkið alltaf þurfa að greiða samkvæmt núverandi Icesave-samningi 300-400M evra að nafnvirði á hverju ári milli 2016 og 2023.  Eina spurningin er hvort Ísland geti aflað nægilegra gjaldeyristekna (í nafnvirðis-evrum), til að greiða allar skuldbindingar sínar, þar með talið Icesave.  Ef útflutningur eykst og verð á áli og fiski hækkar þá mun það auðvelda greiðslubyrðina, en ef hann minnkar eða verð lækkar þá mun greiðslubyrðin verða erfiðari.

Það versta við núvirðinguna er að það er bókstaflega hægt að fá út hvaða niðurstöðu sem er, allt eftir því hvaða prósenta er valin.  Að núvirða Icesave með þessari háu 8.35% kröfu eins og Þórólfur vill gera, eða 5.55% eins og Seðlabankinn leggir til, eða 1.5% verðbólgu eins og hjá Vilhjálmi Þorsteins, felur einfaldlega raunveruleikann og ruglar fólk enn meira í ríminu.

Á sama tíma og Icesave skuldbindingin fyrir íslenska skattgreiðendur eykst um 110 milljónir hvern einasta dag vegna álagðra vaxta, þá er verið að kvarta yfir einum "litlum" 25 milljón króna lögfræðireikningi.  Þetta er alveg ótrúleg skammsýni.

Það er ekki mjög flókið mál að reikna út daglegu vextina af Icesave:

Heildarlánsupphæð:	4000 milljónir evra
Gengi evru:	180 krónur
Lánsupphæð í krónum:	720 milljarðar króna
Icesave vextir:	5.55%
Vextir á ári:	40 milljarðar króna
Vextir á dag:	110 milljónir króna

Til samanburðar má geta að ef vaxtaprósentan sem samið var um hefði verið aðeins örlitlu lægri, 5.54% í stað 5.55%, þá við það eitt mundu sparast yfir 70 milljónir á ári í vexti.  Ef vaxtaprósentan væri lækkuð um eitt prósent niður í 4.55% mundu sparast yfir 7 milljarðar á ári.  Þetta sýnir glögglega hversu gífurlegu máli vextirnir gegna.

Þegar þetta er skrifað (9. feb 2010) eru 405 dagar síðan byrjað var að reikna vexti af Icesave lánunum, sem táknar að nú þegar hafa bæst við yfir 44 milljarðar við skuldbindingar Íslands.  Þessir vextir munu halda áfram að leggjast á að fullu hvern einasta dag þar til skilanefnd Landsbankans byrjar að greiða út til kröfuhafa, sem verður (vonandi) einhvern tíman á næsta ári.

Heildarvextirnir yfir allt lánstímabilið verða nær örugglega einhvers staðar á bilinu 1.5B til 2.5B evra (270 til 450 milljarðar) eftir því hve hratt endurheimturnar úr gamla Landsbankanum koma inn og hvenær skilanefndin byrjar að greiða út.  Miðað við nýjustu upplýsingar sem komu frá skilanefndinni í desember, má búast við að vextirnir verði frekar í hærri kantinum á þessu bili.

Ef farið verður í þriðju umferð samningaviðræðnana, þá er lækkun á vaxtabyrðinni það sem mun skipta mestu máli fyrir Ísland.  

Það hefur verið kvartað yfir því að svörin við grein Þórólfs hafi verið mjög ómálefnaleg og fáir hafi gert efnislegar athugasemdir við málflutnings hans. 

Aftenposten.no:  Et nei vil koste Island dyrt.

Hérna er mitt málefnalega svar við grein Þórólfs:

"Kontantverdien av det islandske skattebetalere må ut med, løper fra seks til åtte milliarder kroner."

Í grein Þórólfs eru engar tilvísanir hvar hann fær út upphæðirnar 6-8 milljarðar norskra króna (0.7-1.0B evra, 130-180 milljarðar króna) sem hann metur greiðslubirði íslenskra skattborgara.  Ég hef sýnt hér áður með útreikningum, að greiðslubirði Íslands verður einhverstaðar nálægt 2.8B evra að nafnvirði  (500 milljarðar króna), miðað við þær forsendur sem liggja fyrir í dag um greiðslur frá Landsbankanum. 

Nú eru útreikningar Þórólfs nær örugglega núvirtir, en það er samt alls ekki nóg til að skýra út afhverju hann fær niðurstöðu sem er meira en 2/3 lægri.  Til að hægt sé að leggja raunverulegt mat á hvort útreikningar Þórólfs séu réttir, verður hann líka að gefa upp hvaða forsendur hann notaði.

"Den islandske økonomien har vokst med to-tre prosent pr. år over de siste årtier.  Icesave-betaling betyr derfor at de islandske skattebetalere ikke får gleden av å bruke den øking i produksjonen som ville finne sted året 2016 før en gang i 2024."

Ég held að það sé mjög varhugavert að gera ráð fyrir því að vöxtur þjóðarbúsins áratugina fyrir hrun, sé á einhvern hátt hægt að nota sem mælikvarði hvaða vöxtur verður líklega árin 2016-2024.

"Videre er det blitt påstått at England og Nederland mangler lovhjemmel for sine krav."

Það er engin spurning lengur um HVORT það sé lögfræðilegt álitamál um skuldbindingar Íslands.  Ég vísa til dæmis hér til ítarlegrar greinar Maria Elvira Méndez Pinedo sem hún birti nýlega á blogg-síðu sinni:

http://elvira.blog.is/blog/elvira/entry/1013839/

Einnig má lesa umsögn lögfræðistofunnar Mischon de Reya sem birt var um áramótin og mikið var rifist um á þinginu (því miður, þar sem umsögnin sjálf er mjög góð og ítarleg):

http://www.althingi.is/pdf/umsogn.php4?lthing=138&malnr=76&dbnr=835&nefnd=fl

Spurningin er aftur á móti hvort það sé raunverulega þjóðhagslega hagkvæmt fyrir Ísland að halda fram lagalegum rökum í þessu máli, hvort sem við höfum rétt fyrir okkur eða ekki.  Þórólfur hefur rétt fyrir sér að kostnaðurinn fyrir þjóðarbúið geti einfaldlega orðið of mikill, ef enduruppbyggingin á efnahaginum dregst á langinn.

"IceSave-motstanderne i Island klarte å overbevise store deler av befolkningen, pluss Eva Joly, om at Islands IceSave-gjeld kunne forsvinne over natten med enkle juridiske eller forhandlingstaktiske kunstgrep."

Ég held að nær allir á Íslandi, jafnvel þeir sem eru á móti samningnum, geri sér fulla grein fyrir því að Icesave skuldbindingarnar geti ekki einfaldlega horfið með einhverjum einföldum lagalegum aðgerðum eða einhverri samnings-taktík.  Ef það væri til einhver einföld lausn á þessu máli værum við fyrir löngu búin að finna hana.  Málið verður hins vegar ekki leyst nema með samningum, þar sem fullt tillit er tekið til hagsmuna íslensku þjóðarinnar.

"Det er viktig å huske at Island garanterte alle innskudd i filialer til islandske banker i Island"

Það gleymist oft í umræðunni, að trygging íslenska ríkisins á innlendum innistæðum var EKKI ótakmörkuð.  Í fyrsta lagi var hún aðeins í íslenskum krónum (af gjaldeyrisreikningum var aðeins hægt að taka út í krónum).  Í öðru lagi voru settar á takmarkanir hvað mátti taka mikið út, jafnvel í krónum.  Í þriðja lagi voru settar á strangar hömlur á yfirfærslum í gjaldeyri sem eru enn í gildi í dag. 

Ég er ansi hræddur um að Bretar og Hollendingar væru í dag enn reiðari út í okkur, ef við hefðum boðið þeim 678 milljarða króna í innistæðutryggingu, sem þeir mættu ekki taka út að fullu eða skipta yfir í gjaldeyri, og hefði verið fullkomlega sambærilegt og löglegt samkvæmt lögum 98/1999 um innistæðutryggingar (raunar kannski alls ekkert galin hugmynd ).

"Et nei betyr at Island må betjene avdragene med overskudd i utenrikshandelen.  For å skaffe nok valuta må staten øke skatter ytterligere og gå til ytterligere (varige) nedskjæringer i offentlige utgifter, som sannsynligvis vil bringe BNP ned med ytterligere to til fire prosent i løpet av 2011."

Það eru engin spurning, hvort sem Icesave samningurinn verður samþykktur eða ekki, þá verður Ísland alltaf að horfast í augu við mikil vandamál: Viðhalda jákvæðum vöruskiptajöfnuði við útlönd, hækka skatta mikið og stórlega skera niður opinber útgjöld.  Ef Icesave samningurinn verður samþykktur óbreyttur og við fáum að lokum restina af AGS/Norðurlandalánunum, frestast einfaldlega skuldadagarnir til 2016 og verða þá miklu verri.

Spurningin er einfaldlega ekki lengur hvort við Íslendingar ætlum að segja JÁ eða NEI við Icesave-skuldbindingunni.  Jafnvel þó niðurstaðan úr þjóðarathvæðagreiðslunni verður NEI, þá skilja flestir á Íslandi að það verður að lokum alltaf að semja um málið. Þess vegna er grein Þórólfs röng!

	Gegn hagsmunum Íslands
Ábyrgðarmaður færslu Tilkynna um óviðeigandi tengingu við frétt

Það eru búnar að vera þó nokkrar umræður hérna á netinu hvaða vextir og greiðslur eru af Icesave lánunu.  Sýnist sitt hverjum og mikið reiknað.

Nýlega skrifaði Jón Daníelsson grein í Morgunblaðinu, "Áhættunni af Icesave verður ekki eytt eftir á", þar sem hann kom með nýja útreikninga á vöxtunum og greiðslubyrði ríkissjóðs.  Niðurstaðan hjá honum var að heildarkostnaður ríkissjóðs mundi verða nálægt 507 milljarðar króna, eða að meðaltali 63 milljarðar á ári milli 2016-2024. 

Það sem var samt athyglisverðast við greinina var að mínu áliti var ekki endilega niðurstaðan sjálf, heldur skjal sem hann vísaði í frá vefsíðu Alþingis, þar sem gefið var upp áætlað "cash-flow" frá Landsbankanum (LBI) til kröfuhafa næstu árin:

http://www.althingi.is/pdf/umsogn.php4?lthing=138&malnr=76&dbnr=842&nefnd=v

Þessar upplýsingar sem ég hafði ekki séð áður, eru mjög mikilvægar, þar sem tímasetning greiðslna frá LBI hafa gríðarlega mikil áhrif á hve mikið ríkissjóður þarf að greiða í vexti af Icesave-láninu.  Í mínum fyrri útreikningum, t.d. hér og hér, hafði ég gert ráð fyrir jöfnum greiðslum frá LBI á tímabilinu 2009-2016.  Þetta var náttúrlega alltaf vitað að þetta væri frekar ónákvæm forsenda, en á þeim tíma var því miður ekki aðrar upplýsingar að finna. 

Ennfremur kemur fram í skýrslu skilanefndar Landsbankans að engar greiðslur verði ynntar af hendi, fyrr en öllum deiluefnum og mögulegum málsóknum er lokið (bls. 59):

http://www.lbi.is/Uploads/document/LBI_report_on_moratorium_021209.pdf

Jón gerir því ráð fyrir í sínum útreikningum, að fyrstu greiðslurnar verðiþví ekki ynntar af hendi fyrr en 2011, sem líklega verður að teljaströkrétt.  Þetta er ekki góðar fréttir fyrir okkur, þar sem á meðan beðið er eftir greiðslunum frá LBI, reiknast fullir vextir á allri Icesave skuldinni. 

Vilhjálmur Þorsteinsson, sem fjallar oft um skuldabyrði Íslands og Icesave lánið, birti síðan á föstudaginn blogg-færslu, þar sem hann fjallaði um "Erlendar skuldir - stóra myndin".  Þar var sýnt flott graf af afborgunum og vöxtum á öllum erlendum lánum Íslands alveg til 2023. 

Tölurnar á bak við voru því miður ekki gefnar upp, en ef grafið er skoðað nákvæmlega má sjá að greiðslurnar fyrir Icesave eru að meðaltali eitthvað nálægt 36 milljarðar á ári, eða samtals 290 milljarðar fyrir öll greiðslu árin (2016-2024).

Í gær birti Vilhjálmur síðan aðra blogg-færslu, "Um útreikninga Jóns Daníelssonar á Icesave", þar sem hann gerir ýmsar athugasemdir á útreikningum Jóns. Samt þegar niðurstöðurnar eru skoðaðar, er alls ekki augljóst af hverju það munar svona miklu á milli þeirra.

Því má spyrja, hvernig má það vera að það skakkar svona ótrúlega miklu á milli þeirra tveggja, þar sem Jón fær nær tvöfalt hærri greiðslur heldur en Vilhjálmur?  Báðir kunna nú náttúrulega vel að reikna út vaxtagreiðslur af lánum (ekki eins viss um Gylfa Magnússon), þannig að þessi munur hlýtur því að koma einhvers annars staðar frá. Liggur þá beint við að skoða hvaða forsendur þeir gefa sér í útreikningunum.  Vilhjálmur gefur upp í sinni færslu að hann noti fast verðlag og gengi, 88% endurheimtur, enga núvirðingu, og raunvexti 4.0% (1.5% evru verðbólga). Jón notar að mestu leiti sömu grunnforsendur, en hann miðar við 5.55% nafnvexti, og að krafa TIF til LBI sé alltaf föst upphæð í krónum miðað við íslensk gjaldþrotalög.  

Til að kanna betur hvernig þeir fengu hver út sínar niðurstöður, uppfærði ég reiknilíkanið mitt, sem ég nota mikið við minar greiningar, út frá nýjustu forsendum sem eru til reyðu í dag:

1. Bresku og hollensku lánin eru samtals 3.964 milljarða evra miðað við gengi punds 1.119 evrur
2. Vextirnir eru 5.55% reiknaðir af höfuðstólnum frá 1. janúar 2009
3. Endurheimtur úr Landsbankanum eru 88% af Icesave innistæðum, samtals 1164 milljarðar
4. Engar greiðslur eru framkvæmdar frá þrotabúi Landsbankans þar til 2011 vegna lögsókna
5. TIF fær í sinn hlut 51% af endurheimtunum á tímabilinu 2011-2020, samtals 594 milljarðar
6. Vextirnir eru reiknaðir eftir tveimur mismunandi aðferðum, eftir því hvort þær eru fyrir eða eftir júní 2016
7. Júní 2016 tekur ríkistryggingin við á eftirstöðvunum auk áunnina vaxta
8. Á tímabilinu frá júní 2016 til 2024 eru 32 ársfjórðungslegar greiðslur
9. Hver greiðsla er jöfn upphæð reiknuð út frá eftirstöðvum og vöxtum 2016
10. Auk þess þarf að greiða jafnóðum vexti á eftirstöðvum fyrir hvern ársfjórðung eftir júní 2016

Þessar forsendur eru allar samkvæmt upprunalegu lánasamningunum, og nýjustu upplýsingum sem liggja nú fyrir frá skilanefnd Landsbankans.

Hérna er útreikningurinn fyrir vextina fram til júní 2016.  Fyrsta tímabilið er frá janúar 2009 til 5. júní 2009 þegar upprunalegi samningurinn var undirritaður.  Síðan eru sex tímabil, hvert eitt ár, frá júní 2009 til júní 2016. Þetta er gert svona til að auðvelda útreikning á vöxtunum, eins og þeir eru tilgreindir í samningnum.

Eins og sést af þessari töflu þá verða eftirstöðvarnar á höfuðstólnum 1418 milljónir evra og samtals uppsafnaðir vextir 1488 milljónir evra.  Heildarskuldin verður samkvæmt þessu 2906 milljónir evra í júní 2016, þegar ríkisábyrgðin tekur við á Icesave láninu.

En það eru ekki aðeins reiknaðir vextir af láninu fyrstu 7 árin, heldur einnig næstu 8 árin allt til 2024.  Ef við leggjum útreikninginn hér að ofan til grundvallar, þá tekur ríkistryggingin yfir 2906 milljónir evra (höfuðstóll 1418 plús 1488 uppsafnaðir vextir) í júní 2016, sem greiða þarf upp ásamt vöxtum næstu 8 árin með 32 ársfjórðungsgreiðslum.  Hérna er útreikningarnir fyrir tímabilið 2016-2024:

Hérna fáum við út heildargreiðslur ríkissjóðs 2819 milljónir evra, þar af 665 milljónir evra í vexti fyrir tímabilið 2016 til 2024.  Heildarvextirnir fyrir allt tímabilið 2009-2024 eru 2154 milljónir evra (1488 + 665), á meðan greiðslurnar af láninu sjálfu eru aðeins 665 milljónir evra (2819 - 2154).

Hérna er sami útreikningurinn, þar sem allar upphæðirnar hafa verið færðar yfir í íslenskar krónur á evru-genginu 180.

Samkvæmt þessu, þá verða eftirstöðvarnar á höfuðstólnum 255milljarðar króna og samtals uppsafnaðir vextir 268 milljarðar. Heildarskuldin verður samkvæmt þessu 523 milljarðar í júní 2016, þegarríkisábyrgðin tekur við.

Hér fáum við út heildargreiðslur ríkissjóðs507 milljarðar, þar af 120 milljarðar í vexti fyrir tímabilið 2016 til2024. Heildarvextirnir fyrir allt tímabilið 2009-2024 eru 388 milljarðar (268 + 120), á meðan greiðslurnar af Icesave láninu sjálfu eru aðeins 119 milljarðar króna (507 - 388).

Ég fæ því greinilega út nákvæmlega sömu niðurstöðu í mínum útreikningum, eins og Jón Daníelsson, eða 507 milljarðar. 

Af hverju var Vilhjálmur þá með aðra niðurstöðu?  Til að kanna hvaða áhrif vaxtaprósentan sem Vilhjálmur notaði hafði, uppfærði ég reiknilíkanið miðað við 4% raunvexti.  Við það minnkaði heildarkostnaður ríkissjóðs niður í 402 milljarða króna eða 50 milljarða að meðaltali fyrir hvert ár.  Það vantaði því ennþá 110 milljarða upp á. 

Ég prófaði síðan að breyta greiðslunum frá Landsbankanum, þannig að þær yrðu 7 jafnar greiðslur á tímabilinu 2010-2016, sem er sama aðferðin og ég notaði áður en "cash-flow" skjalið kom í leitirnar.  Þá fékk ég út heildarkostnað upp á 350 milljarða, þannig að enn vantaði 60 milljarða upp á.

Að lokum breytti ég prósentunni sem Vilhjálmur notar við að reikna út endurheimturnar. Samkvæmt skýrslu skilanefndarinnnar, þá er viðmiðunargengið sem kröfur eru metnar á miðað við 22. apríl 2009, þegar evran var 169.20 krónur.  Allar kröfur Landsbankans verður að gera upp í íslenskum krónum á því gengi samkvæmt ákvörðun skilanefndar, sem byggð er á íslenskum gjaldþrotalögum. Nú er gengið hins vegar 180 krónur, þannig að samkvæmt því fær TIF ekki lengur fullar 88% af kröfunni reiknað í evrum, heldur aðeins rúm 83% (Jón fjallar um þetta nánar í greininni sinni).   Eftir þessa leiðréttingu þá fékk ég loksins út nokkurn vegin sama heildarkostnaðinn og Vilhjálmur var með í grafinu sínu, 290 milljarða. 

Ég er á því að Jón Daníelsson hafi rétt fyrir sér, hvað varðar seinni atriðin tvö um endurgreiðslurnar frá Landsbankanum. Síðan, hvort reikna eigi með nafnvöxtum (5.55%) eða raunvöxtum (4.0%), má hins vegar deila um.

Ef við viljum leysa þetta mál með samningum, þá verðum við að einbeita okkur að því eina atriði sem skiptir mestu máli. Í þessu tilviki eru það óneitanlega vextirnir, sem verða líklega einhvers staðar á bilinu 1.5B til 2.0B Evra (270 til 360 milljarða), miðað við tiltölulega hraðar endurheimtur verða á eignabúi gamla Landsbankans.

Til samanburðar má geta að greiðslur af höfuðstólnum verða u.þ.b. 0.4B til 1.0B Evra (72 til 180 milljarða), miðað við 75-90% endurheimtur. Vextirnir skipta greinilega okkur mjög miklu máli og er það sem við eigum að einbeita okkur að, ef samningar verða teknir upp að nýju.

Eina undantekningin sem ég mundi vilja gera á þessu, er Ragnar Hall ákvæðið, einfaldlega vegna þess að það er svo mikið réttlætismál fyrir okkur, að farið verði að fullu eftir Íslenskum gjaldþrotalögum við endurgreiðslur úr Landsbankanum. Ef það yrði leiðrétt, mundum við sjálfkrafa fá full 100% upp í Icesave skuldbindinguna, þar sem mat skilanefndarinnar á eignum Landsbankans er núna 1164 milljarðar (6.4B Evrur).

Leiðrétting á Ragnar Hall ákvæðinu mundi einnig hafa mikil áhrif á vaxtagreiðslurnar, þar sem endurheimtur úr Landsbankanum greiðast þá inn tvöfalt hraðar (vegna þess að helmingur rennur ekki sjálfkrafa til UK/NL lengur). Reiknast mér til að vextirnir í þessu tilviki munu lækka niður í eitthvað nálægt 1.2B Evra (215 milljarðar).

Heildarsparnaðurinn á því að ná Ragnar Hall ákvæðinu í gegn, er því einhversstaðar nálægt helmingur að því sem annars þyrfti að greiða.

Meiri upplýsingar um útreikningana á bak við þessar tölur má finna hér í þessari færslu:

Raunveruleg lausn á Icesave deilunni!

Mæli líka með greininni frá Martin Wolf hjá Financial Times sem fjallar um stöðu Íslands hvað varðar vaxtagreiðslurnar og mögulegar lausnir:

http://blogs.ft.com/economistsforum/2010/01/how-the-icelandic-saga-should-end/

	Myndu stefna á lægri vexti
Ábyrgðarmaður færslu Tilkynna um óviðeigandi tengingu við frétt