Vextirnir eru og hafa alltaf verið aðalvandamálið við IceSave!

Ef við viljum leysa þetta mál með samningum, þá verðum við að einbeita okkur að því eina atriði sem skiptir mestu máli. Í þessu tilviki eru það óneitanlega vextirnir, sem verða líklega einhvers staðar á bilinu 1.5B til 2.0B Evra (270 til 360 milljarða), miðað við tiltölulega hraðar endurheimtur verða á eignabúi gamla Landsbankans.

Til samanburðar má geta að greiðslur af höfuðstólnum verða u.þ.b. 0.4B til 1.0B Evra (72 til 180 milljarða), miðað við 75-90% endurheimtur. Vextirnir skipta greinilega okkur mjög miklu máli og er það sem við eigum að einbeita okkur að, ef samningar verða teknir upp að nýju.

Eina undantekningin sem ég mundi vilja gera á þessu, er Ragnar Hall ákvæðið, einfaldlega vegna þess að það er svo mikið réttlætismál fyrir okkur, að farið verði að fullu eftir Íslenskum gjaldþrotalögum við endurgreiðslur úr Landsbankanum. Ef það yrði leiðrétt, mundum við sjálfkrafa fá full 100% upp í Icesave skuldbindinguna, þar sem mat skilanefndarinnar á eignum Landsbankans er núna 1164 milljarðar (6.4B Evrur).

Leiðrétting á Ragnar Hall ákvæðinu mundi einnig hafa mikil áhrif á vaxtagreiðslurnar, þar sem endurheimtur úr Landsbankanum greiðast þá inn tvöfalt hraðar (vegna þess að helmingur rennur ekki sjálfkrafa til UK/NL lengur). Reiknast mér til að vextirnir í þessu tilviki munu lækka niður í eitthvað nálægt 1.2B Evra (215 milljarðar).

Heildarsparnaðurinn á því að ná Ragnar Hall ákvæðinu í gegn, er því einhversstaðar nálægt helmingur að því sem annars þyrfti að greiða.

Meiri upplýsingar um útreikningana á bak við þessar tölur má finna hér í þessari færslu:

Raunveruleg lausn á Icesave deilunni!

Mæli líka með greininni frá Martin Wolf hjá Financial Times sem fjallar um stöðu Íslands hvað varðar vaxtagreiðslurnar og mögulegar lausnir:

http://blogs.ft.com/economistsforum/2010/01/how-the-icelandic-saga-should-end/

Myndu stefna á lægri vexti

Athugasemdir

[Loftur Altice Þorsteinsson, 16.1.2010 kl. 22:27]

Bjarni þú segir: “Ef við viljum leysa þetta mál með samningum”. Gott og vel, en þar með er líka rökhugsun þín á enda. Það vill svo til, að við höfum marga samninga um bankamál innan Evrópska efnahagssvæðisins. Tilskipun 94/19/EB er jafngildi samnings og hvers vegna ekki að fara eftir henni ?

   

Það sem þú ert einmitt að leggja til, er að ekki verði farið að þeim samningum sem við höfum nú þegar. Eigum við að gera aðra samninga sem brjóta gegn þeim sem við höfum, vegna þess að nýlenduveldi Evrópu vilja ekki standa við gerða samninga ?

 

 

[Bjarni Kristjánsson, 17.1.2010 kl. 06:23]

Sælir Loftur,

Eins of hefur komið fram í fyrri færslum hjá mér, er ég á þeirri skoðun að það sé mjög líklegt að við höfum réttinn okkar megin, þegar kemur að lagalegu hliðinni á Icesave.  En það er líka þekkt staðreynd að við getum því miður ekki neitt Breta og Hollendinga til að setja þetta mál fyrir alþjóðlegan dómstól.  Þeir hafa hingað til algjörlega neitað því, og það er ekkert sem bendir til að þeir eða Evrópubandalagið muni nokkurn tíman sættast á það (mögulega vegna þess að þeir óttast að tapa málinu eða valda skaða á fjármálakerfinu).

Spurningin er þá, ef við viljum berjast fyrir lagalegum rétti okkar, hvaða raunverulega möguleika höfum við á því.  Svarið liggur auðvitað ljóst fyrir. Við getum neitað einfaldlega um að semja nema málið fari fyrir alþjóðlegan dómstól. Þá verður spurningin, myndar það nægilegan þrýsting á Breta og Hollendinga, til að þeir neyðist til að semja eða gefa eftir kröfur okkar.  Ég hef ekki séð nægileg rök fyrir því ennþá, en ég er opinn fyrir góðar hugmyndir frá þér eða öðrum. 

Það er ennfremur nokkuð ljóst, að ef við semjum ekki að lokum um IceSave, þá verður aðgangur okkar að erlendu lánsfjármagni líklega mjög takmarkaður.  Við höfum risagreiðslu á erlendu láni sem borga þarf 2011 (1B Evra, 180 milljarðar króna), og aðrar minni greiðslur bæði fyrir og eftir.    Það er alveg ljóst, ef þessi stóru lán fást ekki endurfjármögnuð (tilgangurinn með Norðurlandalánunum), þá mun Ísland lenda í þjóðargjaldþroti (sovereign default) með öllum þeim afleiðingum sem því fylgja.

Blákalt mat á raunveruleikanum er því, að við eigum helst að semja að lokum um IceSave, jafnvel þótt líta megi á 94/19/EB sem samning sem UK/NL/EU eigi að standa við, svo fremi sem sanngjarn samningur næst sem við ráðum við fjárhagslega (mikilvægt).

Ástæðan fyrir því að ég er á móti núverandi IceSave samningi, er einfaldlega sú að ég tel góðar líkur á því að hann mundi einnig valda þjóðargjaldþroti.  Reiknislega liggur það dæmi frekar ljóst fyrir, ef ekki eru notaðar spár sem eru allt of bjartsýnar (eins og ríkisstjórnin og Seðlabankinnn hafa verið að gera). 

Ef þjóðargjaldþrot verður lokaniðurstaðan fyrir Ísland hvort sem er, þá vil ég frekar að við lendum í því á okkar eigin forsendum, heldur en vegna IceSave samningsins.

[Loftur Altice Þorsteinsson, 17.1.2010 kl. 11:36]

Sæll Bjarni.

   

Það er ljóst Bjarni, að við sjáum Icesave-málið svipuðum augum, en við metum samt lagalegu stöðuna nokkuð mismunandi. Jafnframt metum við mismunandi þörfina fyrir erlent lánsfé og möguleikana á að fá það.

 

  1.      Lagalega staðan. Ég er fullviss um trausta lagalega stöðu okkar og sú fullvissa á að vera okkar útgangspunktur. Til að virkja þessa stöðu verðum við að losa okkur við ábyrgðarlögin, þau síðari í þjóðaratkvæðinu og þau fyrri með formlegum hætti á Alþingi. Fyrri lögin eru líklega nú þegar fallin úr gildi, en þetta þarf að afgreiða formlega svo að engin velkist í vafa.2.      Erlendar lánveitingar. Það er rétt að við erum illu heilli með nokkuð stórt lán á gjalddaga 2011. Þetta er samt ekki nema um 40% af núverandi gjaldeyrisforða, þannig að við stefnum ekki í gjaldþrot þess vegna. Að auki ætti að vera hægt að framlengja hluta lánsins. 3.      Áhrif Icesave-málsins. Engar líkur eru til þess að deilan við Breta og Hollendinga hindri að við getum tekið lán á alþjóðlegum lánamörkuðum. Allir átta sig á, að þessi deila er ekki um veitt lán, heldur um ólöglegar kröfur, sem er allt annar handleggur. Líklegir lánveitendur eru til dæmis Kínverjar sem eiga óhemju af gjaldeyri. Við mundum semja við þá um lán í öðrum gjldmiðli en USD, sem þeir eiga mikið af og þeir eru að reyna að létta stöðu sína í USD.

  

 

Að mínu mati, er staða okkar góð hvað varðar fjármögnun á nauðsynlegum innflutningi. Við sjáum að mikið bruðl er í gangi, sem hægt er að skera niður  - sólarlandaferðir og annan óþarfa. Lykilatriði er að breyta peningastefnunni og taka upp nýja mynt í tengslum við þá breytingu. Núverandi stjórnvöld hafa sýnt að þau eru gjörsamlega vanhæf til stjórnunar þessara mála, svo að ekki verður komist hjá að kjósa til Alþingis, eða að forsetinn taki í taumana og myndi utanþingsstjórn.

 

Nýlenduveldin eru búin að tapa áróðursstríðinu og það er ekki Icesave-stjórninni að þakka heldur Íslendskum almenningi sem hefur verið duglegur við að upplýsa umheiminn. Jafnframt hafa málsmetandi erlendir menn komið okkur til hjálpar með afgerandi hætti. Grundvöllur hefur skapast til að sækja á Breta vegna beitingar hryðjuverkalaganna. Bretar og Hollendingar eru pappírs-tígrar, sem við þurfum ekki að óttast.

 

 

[Bjarni Kristjánsson, 17.1.2010 kl. 19:51]

Sælir Loftur:

Hérna eru nokkrar spurningar varðandi svar þitt:

"Fyrri lögin eru líklega nú þegar fallin úr gildi, en þetta þarf að afgreiða formlega svo að engin velkist í vafa."

Á hverju byggir þú þessa skoðun um að fyrri lögin séu líklega fallin úr gildi?  Eftir því sem ég man, þá voru engin tímatakmörk sett á Breta og Hollendinga í lögunum sjálfum.  Ef B&H ákveða einhverra hluta vegna að gefast upp og senda okkur skilaboð að þeir samþykki alla fyrirvarana í fyrri lögunum (ólíklegt), höfum við einhver lagaleg rök til að neita því? 

"Þetta er samt ekki nema um 40% af núverandi gjaldeyrisforða, þannig að við stefnum ekki í gjaldþrot þess vegna. "

Þetta er ekki eina lánið sem við þurfum að borga, þó það sé það stærsta, þannig að við munum þurfa mun meira en 40% í afborganir.  Ertu að leggja til að við eyðum mest öllum gjaldeyrisforðanum okkar til greiðslu á erlendum lánum?

"Engar líkur eru til þess að deilan við Breta og Hollendinga hindri að við getum tekið lán á alþjóðlegum lánamörkuðum."

Það er í sjálfu sér ekki deilan við B&H, heldur sú almenna skoðun sem hefur myndast erlendis um að Íslendingum sé ekki treystandi í fjármálum, sem veldur því að lántaka erlendis verður mjög erfið.  Margar þjóðir setja það sem skilyrði fyrir frekari lánveitingu til Íslands að AGS programmið haldi áfram.  Aðeins Færeyingar hafa verið til í að lána okkur án nokkura skilyrða. Ofan á þetta kemur síðan miklar líkur á þjóðargjaldþroti Íslands á næstu árum, sem gerir allar lántökur frá öðrum aðilum enn erfiðari.

"Líklegir lánveitendur eru til dæmis Kínverjar sem eiga óhemju af gjaldeyri."

Hafa Kínverjar gefið einhver raunveruleg skilaboð um að þeir væru til í að lána okkur?

"Lykilatriði er að breyta peningastefnunni og taka upp nýja mynt í tengslum við þá breytingu."

Við getum ekki tekið upp aðra erlenda mynt nema fá góðan aðgang að henni í gegnum einhvern seðlabanka.  Hvaða erlendu mynt ertu að stinga upp á að við tökum upp, og eru einhver fyrirheit til um að sá seðlabanki sem er á bak við hana, sé tilbúinn að opna fyrir aðgang okkar að henni?

Ef við ákveðum á einhverjum tímapunkti að fara með málið í hart, þá verðum við að vera með öll okkar mál á hreinu og vera viss um að við getum staðist þá hrinu erlendis sem mun skella á okkur, þar með talið nær öruggt þjóðargjaldþrot.  Ég er því aðeins til í þann stóra slag, ef engin leið finnst til að leysa málið fyrst með samningum. 

[Loftur Altice Þorsteinsson, 17.1.2010 kl. 22:04]

Sæll Bjarni og þakka þér fyrir málefnalegar spurningar sem mér er ánægja að fjalla um.

 

1. Forsenda fyrir setningu ábyrgðarlaga 2, var að Bretar og Hollendingar hefðu hafnað að ganga að ábyrgðarlögum 1. Það getur ekki hafa verið ásetningur ríkisstjórnar né Alþingis að B & H gætu valið úr lagasetningum Alþingis það sem þeim þætti hagkvæmast árið 2016. Til að taka af allan vafa um að ábyrgðarlög 1 eru ekki í gildi, er æskilegt að fella þau formlega niður, að minnsta kosti fyrir 2016.
2. Það er skoðun mín að stór gjaldeyrisforði sé óþarfur. Ef við tökum upp “fastgengi undir stjórn myntráðs” þá gengur það fínt. Það er sama hverjum við skuldum – hvort það er AGS eða einhverjir erlendir bankar. Sem fyrst eigum við að minnka erlendar skuldir, því að skuldasöfnun er brjálæði sem einungis heimskingjar geta réttlætt.
3. Mér finnst þú fullyrða meira en fær staðist, þegar þú talar um “almenna skoðun sem hefur myndast erlendis um að Íslendingum sé ekki treystandi í fjármálum”. Hvaðan hefur þú þessa fullyrðingu ? Icesave-krafan er ekki skuld heldur krafa nýlenduveldanna. Ég veit ekki til þess, að Íslendska ríkið eða stofnanir þess hafi ennþá lendt í vanskilum. Líkur á þjóðargjaldþroti geta bara aukist við að gangast undir Icesave-klafann.
4. Kínverjar hafa ekki verið beðnir um lánveitingu og því veit engin um hvort þar fengist fjármagn. Hins vegar er vitað að þeir eru að reyna að dreifa áhættu sinni af að eiga svona mikið af USD. Þeir hafa til dæmis gert gjaldmiðlasamning við Brasilíu, hvernig sem þeir hugsa það mál.
5. Ég er ekki að tala um að taka upp erlenda mynt, heldur innlenda undir stjórn myntráðs. Um það fyrirkomulag hef ég skrifað töluvert og haldið marga fyrirlestra. Það er okkar lang bezti kostur og breyting sem hefði átt að vera búið að koma á fyrir 12 mánuðum síðan. Hins vegar gætum við tekið upp USD án nokkurra vandræða, en það er dýrari og óþægilegri kostur en myntráðið.

 

Bjarni, þú talar um nær öruggt þjóðargjaldþrot, án Icesave-klafans. Með Icesave-klafanum myndi hann hanga yfir okkur eins og fallöxi og þá fyrst væri hætta á þjóðargjaldþroti. Það er í lagi að leysa málið með samningnum, en fyrir alla alvöru samninga verða menn að undirbúa sig, eins og þú nefnir. Hvað felur sá undirbúningur í sér ? Meðal annars að vera með laga-stöðuna á hreinu og láta umheiminn vita af henni. Allur undirbúningur vegna málsins er óunninn, því að ríkisstjórnin hefur sofið á verðinum. Stjórnarandstaðan verður að gæta þess að láta ekki blekkja sig til samábyrgðar, á glæp stjórnarinnar.

 

 

[Hólmfríður Bjarnadóttir, 17.1.2010 kl. 22:11]

Þar sem ég er ekki löglærð þá voga ég mér ekki að blanda mér í ykkar flóknu umræðu. Mín skynsemi segir mér að við verðum að semja um ICESAVE og ekki mundi skemma ef hægt væri að lækka vextina.

Glitnir og KB banki settu sína starfsemi í dótturfélög og þá hélt tilskipun 94/19/EB og engir bakreikningar komu hingað til lands.  Landsbankinn var með útibú eins og kunnugt er og þá kom krafan til okkar og var samþykkt af ríkisstjórn Geir H Haarde.

[Loftur Altice Þorsteinsson, 18.1.2010 kl. 00:08]

Þetta er misskilningur hjá þér Hómfríður. Hér getur þú lesið þér til:

http://altice.blog.is/blog/altice/entry/1003596/

[Bjarni Kristjánsson, 18.1.2010 kl. 01:55]

Sælir Loftur,

Takk fyrir svar þitt sem einnig var málefnalegt.

"Forsenda fyrir setningu ábyrgðarlaga 2, var að Bretar og Hollendingar hefðu hafnað að ganga að ábyrgðarlögum 1."

Bretar og Hollendingar voru mjög snjallir, og höfnuðu aldrei ábyrgðarlögum 1 formlega.  Ef ábyrgðarlög 2 verða felld, þá hafa þeir allavega þann lagalegan möguleika að samþykkja ábyrgðarlög 1, þó ég telji það mjög ólíklegt að þeir muni gera það.  Við hefðum auðvitað átt að krefjast þess að B&H svöruðu formlega fyrri lögunum, áður en við fórum að semja seinni lögin.

"Mér finnst þú fullyrða meira en fær staðist, þegar þú talar um “almenna skoðun sem hefur myndast erlendis um að Íslendingum sé ekki treystandi í fjármálum”. Hvaðan hefur þú þessa fullyrðingu ?"

Þetta byggi ég á miklum lestri blaða erlendis og annara fjölmiðla, svo og 15 mánaða rökræðum við erlenda aðila á ensku-mælandi blog síðum (eins og t.d. IceNews, þar sem ég sá þig kíkja inn um daginn).  Það er aðeins núna á síðustu dögum, eftir að Ólafur Ragnar neitaði að skrifa undir lögin, að umfjöllunin hefur breyst og orðið aðeins jákvæðari. 

Það er auðvitað gott mál að fá loksins jákvæðari umfjöllun, en alls ekki nóg að aðeins birtast örfáir leiðarar og greinar sem styðja okkar málstað.  Við þurfum að standa okkur MIKLU BETUR að koma á framfæri erlendis okkar hlið á málinu, þar með talið mæta í sjónvarpsviðtöl erlendis (sem hefur hingað til nær algjörlega vantað). Semja við einhverja almannatengslastofu til að sjá um málið er alls ekki nóg.

Enn í dag veit eiginlega enginn utan Íslands um Ragnar Hall ákvæðið, og þau áhrif sem það hefur í samningum á hvað við eigum að borga.  Af 6.4B Evra sem áætlað er að endurheimtist úr Landsbankanum, er aðeins helmingur 3.2B Evra notaður til að greiða IceSave "skuldina" 4.0B Evra, á meðan hinn helmingurinn 3.2B Evra fer samkvæmt samningnum beint til B&H til að greiða þeirra tryggingasjóðum á innistæðum yfir 20K Evra. 

Þegar ég skýri þetta atriði út fyrir erlendum aðilum, og hvernig það er algjörlega andstætt íslenskum gjaldþrotalögum, þá verða þeir mjög undrandi og spyrja hvernig í ósköpunum þetta endaði í samningum.  Allt í einu skilja menn afhverju við erum svona mikið á móti samningnum. Eins og ég reiknaði í fyrri færslu Raunveruleg lausn á IceSave deilunni!, þá getur þetta eina atriði minnkað greiðslubyrðina fyrir Ísland upp á 200 milljarða þegar áhrifin á vextina eru tekin með.

"Bjarni, þú talar um nær öruggt þjóðargjaldþrot, án Icesave-klafans. Með Icesave-klafanum myndi hann hanga yfir okkur eins og fallöxi og þá fyrst væri hætta á þjóðargjaldþroti."

Ég tel að ef það tekst að leiðrétta Ragnar Hall ákvæðið, og minnka jafnframt á einhvern hátt vaxtagreiðslurnar, þannig að heildar-greiðslubyrðin verði eitthvað nálægt 100-200 milljarðar, í stað 250-500 milljarðar, þá eigum við möguleika á að forðast þjóðargjaldþrot. 

Ef núverandi samningur er samþykktur, gef ég líkurnar á þjóðargjaldþroti nokkurn vegin jafn miklar og þær væru ef hann er ekki samþykktur.  Eini raunverulegi munurinn er hvenær við lendum í greiðsluvandræðum, 2016 vs. 2011 .  Fjárhagslega, yrði tjónið af gjaldþrotinu líklega meira ef samningurinn er samþykktur, vegna þungra viðurlaga sem hann kveður á um.

"Hvað felur sá undirbúningur í sér ? Meðal annars að vera með laga-stöðuna á hreinu og láta umheiminn vita af henni. Allur undirbúningur vegna málsins er óunninn, því að ríkisstjórnin hefur sofið á verðinum."

Algjörlega sammála!  Það þarf jafnmikinn undirbúning fyrir samningagerð eins og fyrir lögfræðislag. Ég er enn ekki með á hreinu, hvernig telur þú að við getum "neitt" Breta og Hollendinga til að fara málið fyrir alþjóðlegan dómstól, sem þeir greinilega vilja ekki?

[Loftur Altice Þorsteinsson, 18.1.2010 kl. 11:00]

Bjarni, þegar við erum búnir að taka utanaf pökkunum, þá kemur í ljós að við erum mjög sammála. Við gætum mótað sameiguinlega samningastefnu, en ég held að við næðum aldreigi samstöðu með ríkisstjórninni. Jú það er ekki alveg rétt. Ef hún ákvæði að segja af sér, myndum við klappa fyrir henni !